Η κάθε επιστήμη, από μόνη της, δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα ψιχίο της καθολικής προσπάθειας για την κατάκτηση της νέας γνώσης. Για να κατανοήσουμε και να εκτιμήσουμε κάποιες μεθόδους διερεύνησης, ακόμη και τις πιο εξειδικευμένες, απαιτείται να μπορούμε να τις συνδέσουμε αδιαμφισβήτητα με παράλληλες τάσεις σε άλλα ερευνητικά πεδία. Βέβαια, η ίδια η μελέτη των μεθόδων καθαυτές συνιστά μια επιστημονική εξειδίκευση, οι τεχνίτες της οποίας αποκαλούνται φιλόσοφοι. Αυτός είναι ένας τίτλος που δεν μπορώ να διεκδικήσω. Εξαιτίας αυτού του κενού στη μόρφωσή μου, η μελέτη αυτή θα υστερήσει αναπόφευκτα τόσο στην ακρίβεια της έκφρασης όσο και στο εύρος της διερεύνησης. Δεν μπορώ παρά να την παρουσιάσω σαν αυτό που είναι: το υπόμνημα ενός τεχνίτη που αρεσκόταν να προβληματίζεται πάνω στον καθημερινό μόχθο του, το σημειωματάριο ενός εργάτη που χειρίστηκε για πολύ καιρό το χάρακα και το αλφάδι, δίχως να φαντάζεται πως είναι μαθηματικός.
 
Ο Μαρκ Μπλοχ (Marc Bloch) γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου του 1886. Η ίδρυση, μαζί με τον φίλο και συνάδελφο του Λυσιέν Φεβρ (Lucien Febvre), της σχολής των Annales και της έκδοσης του περιοδικού Annales d’ Histoire Economique et Sociale (Χρονικά Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας), άλλαξε ριζικά τον τρόπο έρευνας, κατανόησης και συγγραφής της Ιστορίας. Οι «μακρές περίοδοι», οι «διαφορετικές ιστορικές ταχύτητες», η «Ιστορία των νοοτροπιών», αλλά και η γεωγραφία, οι εμπορικές συναλλαγές, οι δημογραφικές διαφοροποιήσεις, οι κλιματικές αλλαγές, μαζί με τις γλωσσολογικές και κοινωνιολογικές προσεγγίσεις, υπερέβησαν την «Ιστορία των Γεγονότων» για να φέρουν στο προσκήνιο τις ζωές των καθημερινών ανθρώπων και τη θέση τους αλλά και την αλληλεπίδραση τους με τον «ρού της Ιστορίας».
Ο ίδιος ζει «από τα μέσα» όλες τις ιστορικές στιγμές της εποχής του. Νεαρός εβραίος, επηρεάζεται από την «Υπόθεση Ντρέυφους», υπηρετεί στα χαρακώματα του Α΄Παγκοσμίου και ως λοχαγός στον Β΄ Παγκόσμιο. Συμμετέχει στη γαλλική Αντίσταση, συλλαμβάνεται από τη Γκεστάπο και εκτελείται στις 16 Ιουνίου του 1944.
«Ήταν, μαζί με τον Φεβρ, οι δύο σημαντικότεροι ιστορικοί της εποχής μας», θα δηλώσει επανειλημμένα ο συνεχιστής του έργου τους Φερνάν Μπροντέλ.
Καλό είναι να τον θυμόμαστε τον Μαρκ Μπλοχ και το έργο του: ιδίως όταν ασχολούμαστε με ιστορικά ζητήματα, είτε ως ιστορικοί είτε ως πολιτικοί επιστήμονες, αποφεύγοντας ατεκμηρίωτες «εργαστηριακές κατασκευές» που οδηγούν σε αυθαίρετα συμπεράσματα. Αλλά και ως απλοί πολίτες, όταν παραζαλισμένοι από τις καθημερινές σχεδόν ριπές των γεγονότων αδυνατούμε να δούμε τις «μακρές περιόδους» και την τεράστια σημασία της διαμόρφωσης μακροπρόθεσμων κοινωνικών νοοτροπιών.