Ας μάθουνε πως όλ' αυτά τα θαύματα του ανθρώπου
Που φήμη, τέχνη, δύναμη, τα δείχνει έργα μεγάλα
Από τ' απαίσια Πνεύματα εύκολα ξεπερνιούνται
Τι αυτά μπορούν να φκιάξουνε σε μια μονάχα ώρα
Ό,τι σε αιώνα ολάκερον αδιάκοπη εργασία...

Το σημαντικότατο αυτό πολύστιχο έπος του Μίλτωνα αρχικά ήταν χωρισμένο σε δέκα άσματα και στη συνέχεια σε δώδεκα. Στο Πρώτο Άσμα, που βρίσκεται μεταφρασμένο σε αυτόν τον τόμο, τραγουδιέται από τον τυφλό ραψωδό η παρακοή του Πρωτόπλαστου και ο διωγμός του από τον παράδεισο, που τού τον είχε τάξει σαν μόνιμη κατοικία ο Θεός. Κατόπιν ο ποιητής ιστορεί την αιτία της πτώσης του Πρωτόπλαστου, που προήλθε από την πλάνη της Εύας από τον Σατανά. Στους πρώτους στίχους του τραγουδιού ο ποιητής δίνει πάρα πολλά μέρη της Βιβλικής Γένεσης, σε υπέροχες πραγματικά εικόνες. Περιγράφεται ολόκληρη η αποστασία του Σατανά, η πτώση του στα κατάβαθα της Κόλασης και τα σχέδια που κατέστρωσε μαζί με τον υπαρχηγό του, τον Βεελζεβούλ, και τους άλλους συντρόφους του. Επίσης, εικονίζεται ο μεγαλοπρεπής τύπος του Σατανά επαναστάτη, που ανήκει αναμφισβήτητα στη μεγάλη ποιητική διάνοια του Μίλτωνα, και είναι μία από τις ωραιότερες δημιουργίες που υπάρχουν μέσα σε ολόκληρο το έπος. Το Πρώτο Άσμα τελειώνει με τη δημιουργία ενός μεγαλόπρεπου παλατιού, με σατανικά ολότελα μέσα, όπου αρχίζει η συνεδρίαση των δαιμόνων, σαν να ήταν μέσα σε κονκλάβιο, πράγμα που αφήνει υπαινιγμούς για τα κονκλάβια των καθολικών Καρδιναλίων.
Μέσα στους 798 στίχους του Πρώτου Βιβλίου εντοπίζουμε πολλές μιμήσεις και επιδράσεις. Οι σπουδαιότερες είναι από τη Γραφή, τους αρχαίους Έλληνες κλασικούς, τους Ρωμαίους και Ιταλούς κλασικούς, τους Πατέρες της Εκκλησίας, τους συγγραφείς της Αναγέννησης και ειδικότερα από τον Δάντη και τη Νωρική μυθολογία.
Ο Χαμένος Παράδεισος είναι ένα από τα τελευταία έπη, με την κυριολεκτική σημασία του όρου, με θέματα την πτώση του ανθρώπου, το καλό και το κακό, τον ορθό λόγο, την ελεύθερη βούληση, το αυτεξούσιο του ανθρώπου και την εξουσία του. Με αυτό ο Μίλτωνας κέρδισε την αθανασία όπως είχε φιλοδοξήσει.
 
Ο Τζον Μίλτον (John Milton, 9 Δεκεμβρίου 1608 - 8 Νοεμβρίου 1674) ήταν μέγας Άγγλος ποιητής, περιφημότερο έργο του οποίου ήταν το επικό ποίημα «Απολεσθείς Παράδεισος» (Paradise Lost).
Γιος συμβολαιογράφου που ήταν και συνθέτης, έτυχε επιμελημένης ανατροφής και έμαθε νωρίς Λατινικά, Ελληνικά, Γαλλικά και Ιταλικά καθώς και λίγα Εβραϊκά. Ο πατέρας του τον προόριζε για ιερωμένο αλλά ο νεαρός Μίλτον αισθανόταν αντιπάθεια προς τους ηγέτες της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας και αφιερώθηκε σε φιλολογικές σπουδές. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ και τα πρώτα του ποιήματα διακρίνονταν για την λαμπρότητα του ύφους και την δροσερότητα των εικόνων (L'Allegro, Il Penseroso, Lycidas).
Όταν εξερράγη ο εμφύλιος πόλεμος, ο Μίλτον τάχθηκε υπέρ του Κοινοβουλίου μαχόμενος με τα γραπτά του τον Κάρολο Α΄. Δημοσίευσε πολυάριθμες μελέτες που επετίθεντο με σφοδρότητα κατά του κλήρου και της συντηρητικής παράταξης και υποστήριζαν φιλελεύθερες απόψεις, την ελευθερία του τύπου, το διαζύγιο και το δικαίωμα των πολιτών να τιμωρούν τους κακούς άρχοντες (Areopagitica, Tetrachordon, Colasterion, Eikonoklastes, Το αξίωμα των βασιλέων και αρχόντων). Όταν το Κοινοβούλιο επικράτησε, στον Μίλτον ανατέθηκε η σύνταξη της επίσημης στα Λατινικά αλληλογραφίας της Κοινοπολιτείας, η λογοκρισία και η προπαγάνδα, στα πλαίσια της οποίας διεξήγαγε πόλεμο φυλλαδίων με τους μοναρχικούς συγγραφείς.
Το 1654 ο Μίλτον τυφλώθηκε και στο εξής υπαγόρευε τα έργα του. Το 1656 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά αλλά το 1658 χήρεψε πάλι. Το 1660 το καθεστώς που υποστήριζε κατέρρευσε και οι Στιούαρτ παλινορθώθηκαν. Ο Μίλτον αποσύρθηκε από τα κοινά αφού ταλαιπωρήθηκε λίγο. Το 1662 παντρεύτηκε για τρίτη φορά μια γυναίκα 31 χρόνια νεώτερή του. Το 1667 κυκλοφόρησε το αριστούργημά του «Απολεσθείς Παράδεισος», υπαγορευμένο κι αυτό, ποίημα επικό μεγαλόπνευστο σε ανομοιοκατάληκτους ιαμβικούς στίχους. Σε δώδεκα άσματα περιγράφεται η πτώση του ανθρώπου συνεπεία του προπατορικού αμαρτήματος. Το έργο χαρακτηρίστηκε ως το έπος του αγγλικού Πουριτανισμού και χάρισε στον ποιητή μια θέση ανάμεσα στους μεγαλύτερους ποιητές του κόσμου.
Άλλα ποιητικά έργα του Μίλτον είναι ο «Ανακτηθείς Παράδεισος» (Paradise Regained, 1671) και ο «Σαμψών αγωνιστής» (Samson Agonistes, 1671) Τον «Απολεσθέντα Παράδεισο» μετέφρασε έμμετρα ο Αλέξανδρος Κάσδαγλης (Λονδίνο, 1887) και σε πεζό ο Ι.Γ.Καραγεωργιάδης (Λευκωσία, 1925).

Σελίδα Εκδότη